ในยุคของภาพและวิดีโอมีอิทธิพลกับการโฆษณา ทำให้ผู้สร้างเนื้อหาพยายามเอาใจผู้คนให้ตรงกับความสนใจ จึงหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่จะมีภาพปลอมตามสื่อสังคมออนไลน์เพิ่มมากขึ้นเพื่อจูงใจกับผู้คนเพื่อผลลัพธ์ทางธุรกิจ
วัยรุ่นยุคใหม่จึงควรมีภูมิคุ้มกัน เพื่อเป็นเกราะปกป้องตัวเองและสังคมรอบข้างให้มีความรู้ และรู้จักรู้เท่าทันกลุ่มคนไม่หวังดี ที่ใช้สื่อเป็นเครื่องมือในการนำเสนอข้อมูลอันเป็นเท็จ จะเห็นได้บ่อยจากการนำเสนอภาพปกยั่วยวนเพื่อนำเข้าสู่บทความด้านใน หรือภาพข่าวเผื่ออธิบายถึงรายละเอียดข่าว ซึ่งการตรวจสอบภาพปลอมเบื้องต้นสามารถสังเกตได้ด้วยตาเปล่า ดังนี้
1. ตรวจสอบขอบภาพ หลักการเบื้องต้นในการตัดต่อภาพ แบ่งได้ 2 กรณี คือ
การสวมภาพใหม่ลงบนภาพเดิม ก่อนอื่นเราต้องสังเกตขอบของภาพที่นำมาใส่ใหม่ เนื่องจากจะมีลักษณะคมหรือเบลอมากกว่าภาพพื้นหลังเดิม ถ้ามองโดยรวมจะเห็นภาพนั้นขาดความต่อเนื่อง
ส่วนการตัดต่อหรือตกแต่งภาพโดยใช้องค์ประกอบเดิมภายในภาพ จะสังเกตได้จากรูปภาพอาจจะมีความยืด หรือมีบางตำแหน่งของภาพมีความซ้ำ เป็นจ่ำๆ ซึ่งเป็นการจงใจให้ภาพนั้นมีทิศทางการสื่อสารที่เปลี่ยนไป จนเกิดการหลงเชื่อและเข้าใจผิดเกิดขึ้น
2. ตรวจสอบโทนภาพ แน่นอนว่าเมื่อมีการรวมรูปภาพจากหลากหลายแหล่งมารวมกัน ย่อมมีความแตกต่างของโทนสีและอุณหภูมิของภาพ บางภาพอาจจะอยู่ภายนอกอาคาร อีกภาพอาจจะอยู่ภายในอาคาร หรือมีแสงไฟที่แตกต่างกัน เมื่อนำภาพมารวมกันผู้ตกแต่งภาพนอกจากจะตัดต่อให้ภาพเรียบเนียนไปด้วยกันแล้ว ยังต้องทำหน้าที่ในการปรับโทนสีของภาพให้มีความคล้ายคลึงกันมากที่สุดอีกด้วย แต่เชื่อว่าเขาต้องหลงเหลือหลักฐานไว้ไม่มากก็น้อยเพื่อให้ผู้ใช้อย่างเราสามารถจับผิดได้
3. ตรวจสอบแสงและเงา นอกจากโทนภาพที่กล่าวข้างต้น สิ่งที่ส่งผลถัดมาจากโทนภาพคือ เงาของภาพ เมื่อเกิดแหล่งกำเนิดแสงย่อมเกิดเงาของภาพ และเงาของภาพนั้นย่อมมีทิศทางที่แตกต่างกัน เราควรสังเกตแหล่งกำเนิดแสงของภาพนั้นเป็นหลัก แล้วตรวจสอบว่ามีองค์ประกอบภายในภาพส่วนใดที่มีทิศทางของเงาแตกต่างจากองค์ประกอบอื่นในภาพ นั่นคือหลักฐานชิ้นเอกที่ทำให้เราเกิด ข้อสงสัยกับเนื้อหานี้ได้เลย
จะเห็นได้ว่าการตรวจสอบภาพปลอมนั้น สามารถทำได้ง่ายเพียงแค่เพิ่มการสังเกตภาพ และสามารถตรวจสอบได้จากตาเปล่าโดยไม่จำเป็นต้องใช้อุปกรณ์ในการตรวจสอบ และต้องพิจารณาไปพร้อมกันเนื้อหาของบทความที่นำเสนอ ซึ่งทักษะเหล่านี้ควรเกิดขึ้นกับทุกคนเพื่อการรู้เท่าทันการนำเสนอข่าวสารที่เราต้องพบเจอในทุก ๆ วัน
ผู้เขียน : นัจภัค มีอุสาห์